راپورتا دویماهیك ل دور به‌لاڤ بوونا نه‌خوشیا Anthrax ل ده‌ڤه‌را ئاكرێ ل پارێزگه‌ها دهوكێ
هاتیه بلاڤکرن روژا جارشه‌مبێ, 12 چریا دووى 2008 - 12:13pm
ل 18/9/2008 یه‌كه‌م حاله‌تی مرنا چێله‌كێ ل گوندێ ( رأس العین) سه‌رب كه‌رتێ ئاكرێ ڤه په‌یدابو,ئه‌ڤ ئاژه‌له هاتبو خودانكرن ل گوندێ (گوهانێ) سه‌رب ناحیا دینارته ڤه /كه‌رتێ ئاكرێ ,پشكنینێن ڤیته‌رنه‌ری یێن ده‌ستپیكی گومانكرن كو ئه‌ف نه‌خوشیه (انتیروتوكسیمیا) یه.
ل 20/9/2008 پتر پشكنین بو ڤی ئاژه‌لی هاتنه كرن ل لابورا ڤیته‌رنه‌ری ل باژیرێ دهوكێ , تا روژا 26/9/2008 هه‌ژمارا 2700حاله‌ت ( 450 چێل و 2250 په‌ز) یێن تووشی ب نه‌خوشیا(Anthrax) بوین و 28 چێل و 23 په‌ز و ئێك كه‌ر (52) مرن ژ به‌ر ڤێ نه‌خوشیێ ل هه‌رسێ گوندیێن ( مێمبرێ – گوهانێ – جه‌م سینێ) سه‌رب ناحیا دینارته / كه‌رتێ ئاكرێ .
ل روژا 29/9/2008 رێڤه‌به‌ریا ساخله‌میا ئاكرێ هاته ئاگه‌هداركرن ژ لایێ رێڤه‌به‌ریا ڤیته‌رنه‌ری كو ئه‌نجامێن پشكنینا ئاژه‌لێن مرین و گومان تیدا ژ به‌رنه‌خوشیا (Anthrax) بویه, وتیمه‌كا ساخله‌می ل ده‌م ده‌ست هاته پێك ئینان ل رێڤه‌به‌ریا ساخله‌میا ئاكرێ بو دویڤجونا ئێشا ناڤبری ل ده‌ڤه‌رێ.
ل روژا 1/10/2008 تیمه‌كا ساخله‌میێ پێك هاتبو ژ رێڤه‌به‌رێ ساخله‌میا ئاكرێ و به‌رپرسێ پشكا خوپاراستنێ وبه‌رپرسێ تاقیگه‌ها ئاكرێ سه‌ره‌دانا هه‌ر سێ گوندێن ناڤبری كر و كومبونه‌ك دگه‌ل خه‌لكێ گوندێ هاته ئه‌نجامدان و هه‌ر وه‌سا 21 حاله‌ت ژ نه‌خوشیا (Anthrax)ێ ل ده‌ڤ مروڤان ژجورێ پیستی هاتنه ده‌ستنیشانكرن ل هه‌ردو گوندێن (مێمبه‌رێ – گوهانێ ) . خولێن ره‌وشه‌نبیریا ساخله‌می هاتنه ئه‌نجامدان بو خه‌لكێن ڤان گوندان ل سه‌ر كونترولكرن و رێكێن خوپاراستنێ ژ ئێشا (Anthrax)ێ و ده‌رمان ( أنتتی بایوتیك) هاتنه دان بو نه‌خوشان.
ژڤان هه‌ر 21 حاله‌تا نمونێن خوینێ هاتنه وه‌رگرتن وپشكنینكرن ل تاقیگه‌ها ئاكرێ و تاقیگه‌ها مه‌لبه‌ندی ل دهوكێ هاتنه كرن وبه‌س ئێك حاله‌ت یی ( پوزه‌تیف) بویه بو نه‌خشیا Anthrax.
ل روژا 2/10/2008 هه‌ژمارا ئاژه‌لێ نه‌خوش وه‌ك خو مان به‌لێ ل مروڤا زێده‌بون و گه‌هشتنه 34 حاله‌ت .
ئاژه‌لێن نه‌خوش هاته چاره‌سه‌ركرن ب (أنتتی بایوتیك) ژلایێ رێڤه‌به‌ریا فیته‌رنه‌ری وپلان بو ئه‌نجامدانا هه‌وه‌كا ڤاكسیندانێ ل 15 گوندێن ده‌ڤه‌را نه‌خوشێ لێ په‌یدابوین دانان.
ل روژا 4/10/2008 تیمه‌كا ساخله‌میێ پێك هاتبو ژ به‌رپرسێ هوبا ئێشێن ڤه‌گرسه‌رب رێڤه‌به‌ریا گشتی یا ساخله‌میا دهۆكێ و تایبه‌تمه‌نده‌كێ پیستی ل گه‌ل تیما ساخله‌میا ئاكرێ یا دویڤجونا نه‌خوشیا (Anthrax)ێ سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌رێ كرن بو پتر دویڤچون و چاره‌سه‌ریا ڤان نه‌خوشان .به‌رده‌وام خولێن ره‌وشه‌نبیركرنا ساخله‌می هاتنه ئه‌نجامدان بو خه‌لكێن ڤان گوندان ل سه‌ر كونترولكرن و رێكێن خوپاراستنێ ژ ئێشا (Anthrax)ێ و ده‌رمان هاتنه دان بو خه‌لكێن دگه‌ل ئاژه‌لی كاردكه‌ن .
ل روژا 9/10/2008سێ تیم ژ وه‌زاره‌تا ته‌ندروستی و وه‌زاره‌تا كشتوكالی هه‌رێما كوردستان و وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی به‌غدا دگه‌ل رێڤه‌به‌ریا ته‌ندروستیا ئاكرێ ورێڤه‌به‌ریا فێته‌رنه‌ری / ئاگری و رێڤه‌به‌ریاگشتی یا ساخله‌میا دهوكێ كومبون ل سه‌ر نه‌خوشیا (Anthrax) وخالێن ل خوارێ دیاركری هاتنه بریاردان :
1- پیكئینانا ژوره‌كا كاری ب سه‌روكاتیا قایمقامێ قه‌زا ئاكرێ .
2- ده‌ستپیكرنا هه‌وه‌كا ڤاكسیندانێ بو ئاژه‌لا ل ده‌ڤه‌رێ .
3-سه‌ردانا گوندا ژ لایێ تیما ته‌ندروستیا ئاكرێ ویه‌كا نه‌خوشێن ڤه‌گر / ل پارێزگه‌ها دهوكێ .
4- وه‌رگرتنا نمونێن خوینێ ژ نه‌خوشا .
5- دابینكرنا ده‌رمانا بو نه‌خوشا .
6- هه‌وه‌كا ره‌وشه‌نبیركرنا ساخله‌می بو خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ .
7-قه‌ده‌غه‌كرنا ئینان وبرنا ئاژه‌لی ل ده‌ڤه‌رێ.
8- گرێدانا كومبونا دگه‌ل گوشت فروشا .
9- بن ئاخكرنا ئاژه‌لێن مری وسوتنا به‌رمایێن وان.
هه‌ژی گوتنێ یه كو ژمارا نه‌خوشیا ل مروڤان گه‌هشتنه 42 حاله‌ت و خوش به‌ختانه هه‌می ژ جورێ پیستی بوون و هاتنه جاره‌سه‌ركرن وهیچ كه‌سه‌كێ ژئه‌گه‌رێ ڤێ نه‌خوشیی گیانێ خو ژ ده‌ست نه‌دا و هه‌مو نه‌خوش چاره‌سه‌ربوون.
و بو زانین كونترول ل سه‌ر ڤێ ئێشێ هاته كرن و تیمێن ساخله‌می و ڤیته‌رنه‌ری به‌رده‌وام دویڤچونێ ل سه‌ر نه‌خوشیا (Anthrax) دكه‌ن ل سنۆرێ پارێزگه‌ها دهۆكێ وتا نۆكه چ حاله‌تێن د ی یێن ڤێ نه‌خوشیی لده‌ف ئاژه‌ل ومرۆڤا په‌یدانه‌بویه.
د.عبدالله سعید عبدالله
رێڤه‌به‌رێ گشتی ساخله‌میێ
چریا دووی 2008
ئه‌ڤ مالپه‌ره فرێکه
