جارا ئێكێ‌ یه‌ نه‌خۆشێن ده‌روونی ب رێیا به‌نجكرنێ‌ چاره‌سه‌ریا كاره‌بێ‌ وه‌ردگرن

چاره‌سه‌ركرن ب كاره‌بێ‌ ئێك ژ جورێن چاره‌سه‌ركرنێ‌ یه‌ كو د مێژوویێ‌ دا به‌ری ده‌رمانێن ده‌روونی بهێنه‌ دیاركرن ئه‌ڤ جورێ‌ چاره‌سه‌ركرنێ‌ هه‌بوو، چارسه‌ركرن ب كاره‌بێ‌ هه‌كه‌ ب رێیا به‌نجكرنێ‌ نه‌بیت گه‌له‌ك كارتێكرن ل نه‌خۆشێ‌ ده‌روونی دبیت و سه‌رباركان ی ل ددوڤ خوه‌ دهێلیت، بۆ جارا ئێكێ‌ ل دهۆكێ‌ چاره‌سه‌ركرنا كاره‌بێ‌ ب رێیا به‌نجكرنێ‌ بۆ نه‌خۆشێن ده‌روونی هاته‌ ب كارئینان و بڕیاره‌ چ نه‌خوش ژی بێی به‌نج نه‌هێنه‌ كاره‌بكرن.
د. په‌رجان هاشم ئاكره‌یی، رێكخه‌رێ‌ ساخله‌میا ده‌روونی ل دهۆكێ‌ دیاركر كو به‌ری ده‌رمانێن ده‌روونی بهێنه‌ دیاركرن ئه‌ڤ جورێ‌ چاره‌سه‌ركرنێ‌ ب شێوازه‌كێ‌ گه‌له‌كێ‌ پاشكه‌فتی هه‌بوو كو كاره‌ب بۆ نه‌خۆشی ب كاردئینا و زیان و كارتێكرنێن خوه‌ هه‌بوون، ژبه‌ركو ب شێوازه‌كێ‌ زانستیا وی نه‌ گه‌له‌ك یا پێشكه‌فتی بوو له‌ورا كارتێكرنێن خراب پتر بوون ژ یێن باش، و گۆت: ل  سالێن پێنجیان ده‌مێ‌ ده‌رمانێن ده‌روونی هاتینه‌ دیاركرن ب كارئینانا چاره‌سه‌ریا ب كاره‌بێ‌ كێم بوو، هه‌تا سالێن هه‌شتێیان و نوتان كو ده‌رمانێن ده‌روونی گه‌له‌ك پێشكه‌فتن و ئێكجار ب كارئینانا كاره‌بێ‌ هاته‌ كێمكرن و هاته‌ ده‌ستنیشانكرن بۆ هنده‌ك جورێن نه‌خۆشیان، كو به‌ری وی ده‌می پتریا نه‌خۆشیێن ده‌روونی ب كاره‌بێ‌ دهاتنه‌ چاره‌سه‌ركرن به‌لێ‌ ل 30 سالێن دووماهیێ‌ چاوانیا ب كارئینانا وێ‌ و مه‌رجێن ب كارئینانا وێ‌ گه‌له‌ك هاته‌ ده‌ستنیشانكرن.
د.په‌رجان دیاركر چاره‌سه‌ریا كاره‌بێ‌ ئه‌وه‌ دێ‌ ته‌یاره‌كێ‌ كاره‌بێ‌ دناڤ مێشكی را به‌ی، ژ ره‌خه‌كێ‌ مێشكی بۆ ره‌خێ‌ دی یان هه‌ر د وی ره‌خی را به‌لێ‌ ژ دو لایاڤه‌ و گۆت: مه‌ره‌م ژێ‌ ئه‌وه‌ كو كه‌رستێن دناڤبه‌را شانه‌یێن ده‌ماران هه‌ڤسه‌نگ ببن، چونكو پتریا نه‌خۆشیێن ده‌روونی هنده‌ك كه‌رستێن ناڤ شانه‌یێن ده‌ماران دا دهێنه‌ تێكدان، بۆ نموونه‌ نه‌خۆشیا شیزوفرینیایێ‌ (دوپامین) گه‌له‌ك زێده‌دبیت ل هنده‌ك جها و نه‌خۆشیا خه‌مۆكیێ‌ كه‌رستێ‌ (سیروتونین) كێم دبیت ل گه‌له‌ك جها و نه‌خۆشیا پێشێلبوونێن ئالوزیێ‌ (ئه‌درینالین) كێم و زێده‌دبیت ل گه‌له‌ك جها، ئه‌ڤ جوره‌ چاره‌سه‌ری یه‌ ئه‌وه‌ كو ته‌یاره‌كێ‌ كاره‌بێ‌ دناڤ مێشكی دا وان كه‌رستا دروست بكه‌ته‌ڤه‌ و هه‌ڤسه‌نگ ببن جاره‌كا دی ئه‌ڤه‌ میكانیكیا كارێ‌ چاره‌سه‌ركرن ب كاره‌بێ‌ یه‌.
رێكخه‌رێ‌ ساخله‌میا ده‌روونی دیاركر ژی نه‌ كاره‌كێ‌ مرۆڤایه‌تی یه‌ تو كاره‌بێ‌ بۆ مرۆڤی ب كاربینی، چونكو هه‌ر كه‌سه‌كێ‌ گوه لێ‌ دبیت كو ته‌یاره‌كێ‌ كاره‌بێ‌ دێ‌ د سه‌ری دا به‌ی ره‌نگه‌ خه‌له‌ت تێ‌ بگه‌هیت و هزر بكه‌ت كو ئه‌ڤه‌ تشته‌كێ‌ گه‌له‌ك ب زیانه‌ و گۆت:  به‌روڤاژی ئه‌و تشته‌كێ‌ گه‌له‌كێ‌ باشه‌ هه‌كه‌ د جهێ‌ خوه‌دا و د وه‌ختێ‌ خوه‌ دا و ل دووڤ مه‌رجێن خوه‌ هاته‌ ب كارئینان.
د.په‌رجان حویاكر كو هه‌تا به‌ری چه‌ند سالان ژی ل هه‌موو جهێن جیهانێ‌ چاره‌سه‌ری ب كاره‌بێ‌ دهاته‌ كرن بێی به‌نج ، به‌لێ‌ ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی بڕیار هاته‌ دان كو پێدڤیه‌ ل بن به‌نجێ‌ بده‌ن و گۆت: چونكو  كاره‌بێ‌ ب خوه‌ چ كارتێكرن نینه‌ هه‌كه‌ ب شێوازه‌كێ‌ دروست هاته‌ ب كارئینان ژبلی هنده‌ك جارا كێمبوونا بیردانكێ‌ په‌یدادكه‌ت، به‌لی هه‌كه‌ بێ‌ به‌نج هاته‌ دان ره‌نگه‌ هنده‌ك جارا ببیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ شكه‌ستنێ‌ یان خلیان ژێ‌ په‌یدادبیت ل هنده‌ك گه‌هان ئه‌وژی ل هنده‌ك حاله‌تێن كێم، داكو خوه‌ ژ ڤێ‌ ب پارێزین پێدڤیه‌ ل ژێر به‌نجكرنێ‌ بهێته‌ ب كارئینان.
د.په‌رجان هاشم  گۆت: خوشبه‌ختانه‌ پشتی چه‌ند بزاڤێن رێڤه‌به‌ریا گشتی یا ساخله‌میا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ و رێكخه‌رێ‌ ساخله‌میا ده‌روونی بڕیار هاته‌ دان ل بن به‌نجێ‌ بهێته‌ ب كارئینان و نوكه‌ ل هۆلا نشته‌رگه‌ریا ده‌مه‌ك ل دووڤ پێدڤیا مه‌ بۆ ڤی كاری دهێته‌ ته‌رخانكرن و ئه‌م ب كارێ‌ خوه‌ رادبین و به‌ری نوكه‌ژی هه‌ر هه‌بوو به‌لێ‌ بێ‌ به‌نج دهاته‌ كرن و نوكه‌ بۆ جارا ئێكێ‌ ئه‌م شیاین ب رێیا به‌نجكرنێ‌ ب كاربینین كو ئه‌ڤه‌ژی ده‌ستكه‌فته‌كه‌ بۆ ساخله‌میا دهۆكێ‌ و ئێدی هه‌ر ب ڤی ره‌نگی دێ‌ هێته‌ كرن و ئه‌ڤه‌ كاره‌كێ‌ مرۆڤایه‌تی یه‌ و نه‌خۆشی های ژێ‌ نابیت و زووتر رادبیته‌ڤه‌ و سه‌ربارك نینن.
هه‌روه‌سان دیاركر كو رێكا به‌نجكرنێ‌ ژ سێ‌ هه‌تا پێنج ده‌قیقا زێده‌تر نینن و نه‌خۆش د چارێكه‌كێ‌ دا رادبیته‌ڤه‌ و د ماوێ‌ نیڤ ده‌مژمێرێ‌ دا دشێت ب پییا بهێته‌ خوارێ‌ و بچیته‌ مال.
هه‌روه‌سان د,په‌جان هاشم ئاكره‌ی دیاركر ئه‌و نه‌خۆشێن پێدڤی ب ڤێ‌ چاره‌سه‌ریا ده‌روونی هه‌ی، نه‌خۆشیا شیزۆفرینیایه‌ هێلا چارێ‌ یا چاره‌سه‌ریێ‌ ئانكو سێ‌ هێل یێن هه‌ین هه‌كه‌ چاره‌سه‌رنه‌بوو ژنوو ئه‌م دێ‌ چاره‌سه‌ریا كاره‌بێ‌ بۆ ب كارئینین ب شێوازكێ‌ زانستی، یا دوێ‌ نه‌خۆشیا خه‌موكیا گه‌له‌ك یا دژوار كو هنده‌ك نیشانێن هه‌لوه‌سا یان هزرێن گه‌له‌ك خه‌له‌ت دگه‌لدابن، یا سیێ‌ نه‌خۆشیا خه‌مۆكیێ‌ ئه‌وا خوكوشتن دگه‌ل دابیت كو ب ده‌رمانا چاره‌سه‌ر نه‌بیت و یا چارێ‌ هه‌كه‌ خه‌موكیه‌كا دژوار دناڤ دوگیانیێ‌ دا چێبوو ل وی ده‌می دبیت كاره‌ب باشتربیت ژده‌رمانا هه‌كه‌ نوشدار بزانیت كو ده‌رمان دێ‌ كارتێكرنێن نه‌رێنی ل سه‌ر كه‌ن، كێم جارا بۆ عه‌مرێن مه‌زن هه‌كه‌ نوشدار نه‌شێت ده‌رمانێن ب هێز ب كاربینیت دێ‌ كاره‌بێ‌ ب كارئینیت.