119 زارۆیێن دهۆكێ تووشی نه‌خۆشیا ئوتیزمێ بووینه
هاتیه بلاڤکرن روژا پێنج شه‌مبێ, 4 نيسان 2013 - 12:56pm
ب ئۆپه‌رێته‌كا تراژیدی یا پری خه‌م و كوڤان كو ده‌ربرین ژ ئێش و ئازارێن نه‌خوشێن ئوتیزمێ دكر تێدا زارویه‌كێ توشی ئوتیزمێ بوی ژ ده‌وروبه‌رێن خوه دخواست هاریكاریا وی د ده‌ست نیشانكرن و ئاڤاكرنێ دا بهێته كرن، دگه‌ل سمفونیه‌كێ كو هه‌موو ئاماده‌بو وی هولێ بێده‌نگ كرن، و ده‌وروبه‌رێن وی ب هه‌لكرنا شه‌مالكا رێكا ئوتیزمێ روهنكر و خواستن و شیانن خوه بكار بینن و پێشكداریێ دپێشڤه‌برنا ژیانێ دا بكه‌ن. ب دووماهی هاتنا ئوپه‌رێتا كولیژا ئیشق ئاهه‌نگا ساخكرناروژا جیهانیا نه‌خۆشیا ئوتیزمێ ل سه‌نته‌رێ ساخله‌میا ده‌روونی ده‌ستپێكر.
د.دلشاد محه‌مه‌د شه‌ریف عه‌لی تایبه‌تمه‌ندێ ئوتیزمێ خویاكر كو خێزانێ روله‌كێ مه‌زن یێ هه‌ی د دامه‌زراندنا پروگرامێ ئوتیزمێدا، چونكه نه ب تنێ زارۆ ل قوتابخانێ دهێته په‌روه‌رده‌كرن فێركرنا مالێ ژی كارتێكرنه‌كا مه‌زن یاهه‌ی ل سه‌ر ده‌روونێ زارۆی، چونكه بۆ ده‌مێ سێ تا چار ده‌مژمێران زارۆ ل قوتابخانێ دمینیت و ده‌مێ مای هه‌میێ یێ ل مال و سه‌ره‌ده‌ریا مال یا خه‌له‌ت دگه‌ل زارۆی كارتێكرنه‌كا نێگه‌تیڤ ل سه‌ر زارۆی دكه‌ت.
د. دلشادی دیاركر كو ئه‌و پێزانینێن دایك و بابان ل سه‌ر زارۆیێن خو هه‌ین گه‌له‌ك پترن ژ یێن نوشدار و ماموستایێن وان، چونكه دایك و باب به‌هرا پتر یا ده‌می ل ده‌ف زارویێن خوه نه و پتر دزانن دێ چاوا سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كه‌ن و گۆت: زێده‌بوونا رێژا ڤان نه‌خوشان ل هه‌رێما كوردستانێ ب وێ چه‌ندێ ڤه یاگرێدایی كو به‌ری نوكه ده‌ستنیشانكرنا نه‌خۆشیێ نه یا پێشكه‌فتی بو و دیسان سه‌نته‌ر نه‌بوون و نوشدارێن تایبه‌تمه‌ند دكێم بوون، ڤه‌كرنا ڤان سه‌نته‌را و زێده‌بوونا نوشدارێن تایبه‌تمه‌ند روله‌كێ مه‌زن هه‌بوو بو چاره‌سه‌ركرنا ڤان نه‌خوشان و دیار كرنا ژمارا وان له‌ورا رێژه‌یا وان نوكه ب شێوه‌یه‌كێ زورتر دیاردكه‌ت.
د.بهار سلێمان عیسا، رێڤه‌به‌را سه‌نته‌رێ ساخله‌میا ده‌روونی دیار كر كو نه‌خوشیا ئوتیزمێ یا گرێدایه ب وه‌رارا زارویان ڤه به‌ری ژیێ سێ سالی یێ زارۆ یێن ئه‌ڤ نه‌خوشیه ل ده‌ف دهێنه ده‌ست نیشانكرن و گۆت: زاروێن ئوتیزم ل ده‌ف هه‌ی لایه‌نێ وان یێ جڤاكی و په‌یوه‌ندیێن وان دگه‌ل ده‌وروبه‌را و خێزانن وان یا لاوازه و هه‌روه‌سا دایك و باب و خووشك و برایێن خوه نانیاسن.
رێڤه‌به‌را سه‌نته‌رێ ساخله‌میا ده‌روونی ئه‌وژی دیاركر كو لایه‌نێ په‌یوه‌ندی كرنێ ل ده‌ف تووشبۆیێن ئوتیزمێ یێ لاوازه، ئه‌ڤجا چ زوو نه‌ئاخفیت یان ئاخفتنا وی یا لاوازبیت یان ب زمانه‌كی باخڤیت كه‌س تێنه گه‌هیت، یان دبیت ئاخفتنا وی یا دروست بیت به‌لێ شیان و هێز نه‌بن گه‌له‌ك باخڤیت و گه‌نگه‌شێ بكه‌ت دگه‌ل ده‌وروبه‌رێن خودا و گۆت: هنده‌ك ره‌فتارێن تایبه‌ت یێ ل ده‌ف ڤان زارۆیانن هه‌ین كو به‌رده‌وام هنده‌ك لڤینان دكه‌ن و ب شێوه‌كێ نه رێكخستی و بێ مفا.
د.بهار سلێمان ل دۆر نیشانێن نه‌خۆشیا ئوتیزمێ ژی دیاركر كو نیشانێن ئوتیزمێ ل ژیێ پێنج هه‌یڤی تا حه‌فت هه‌یڤیێ ده‌ستپێدكه‌ن كو زارۆ سه‌حناكه‌ته دایكا خوه و بۆ ناكه‌ته كه‌نی هه‌كه ژیێ وی بو ساله‌ك دایك و بابێن خوه نانیاسن و هه‌ر كه‌سه‌كێ بیانی هات و زارۆ چو ده‌ف بلا دایك و باب بزانن ئه‌ڤه نیشانێن ده‌ستپێكێنه بۆ ڤێ نه‌خوشیێ.
زوزان زه‌كی ئاكره‌ی به‌رپرسا كومه‌لا ئوتیزمێ ل پارێزگه‌ها دهوكێ دیاركر كو رێژا تووشبویێن ئوتیزمێ ل پارێزگه‌ها دهوكێ 119 كه‌سن و سه‌رانسه‌ری كوردستانێ نێزیكی 500 كه‌سانه و هێژ كه‌س یێن هه‌ین، به‌لێ نه‌هاتینه ده‌ستنیشانكرن و گۆت: ئه‌ڤ زاروكه پێدڤی ب سه‌نته‌رێن راهینانێ و مه‌شه‌قدانێ نه ئه‌ڤ چه‌نده چاره‌سه‌ریا ئێكێ یه بو وان و مه داخاز یاكری بۆ مه سه‌نته‌ره‌كێ حكوومی ڤه‌كه‌ن و دیسان پێدڤیه ل ڤان سه‌نته‌را كارمه‌ندێن تایبه‌تمه‌ند و بسپورێن شاره‌زا لێ كار بكه‌ن.
دیاركر ژی وان گه‌له‌ك كێماسی یێن هه‌ین د جهی دا و گۆت: مه ب تنێ سه‌نته‌ره‌كێ ئه‌هلی یێ هه‌ی و رێژا تووشبوین ئوتیزمێ یا زوره و ئه‌ڤ سه‌نته‌ره نه‌وه‌كو قه‌تابخانانه كو 20 كه‌سا یان 50 كه‌سا بكه‌نه دژوره‌كێ ڤه،كو هه‌ر ژوره‌كێ دو زاروكێن ئوتیزمێ یێن دژورڤه و نابت زێده‌تر تێدا بن و هه‌ر زارو كه‌ك ژ وان ماموستایێ خوه یێ تایبه‌ت یێ هه‌ی .
ئه‌ڤ مالپه‌ره فرێکه
