رێڤه‌به‌ریا كارۆبارێن خوپاراستنا ساخله‌میێ: نابیت شه‌ربه‌تا مێویژان ل بازارى بهێته ئاماده‌كرن و فرۆتن
هاتیه بلاڤکرن روژا سێ شه‌مبێ, 1 تیرمه‌هـ 2014 - 12:14pm
مەتین جمیل
رێڤه‌به‌ریا كارۆبارێن خوپاراستنا ساخله‌میێ:
نابیت شه‌ربه‌تا مێویژان ل بازارى بهێته ئاماده‌كرن و فرۆتن
ب هه‌لكه‌فتا هاتنا هه‌یڤا ره‌مه‌زانا پیروز یا ئه‌ڤ ساله ب تایبه‌تى كو كه‌تیه د وه‌رزێ هاڤینێ دا وه‌كو دیاره پلا گه‌رماتیێ زور یا بلنده ئه‌ڤه‌ژى دبیته ئه‌گه‌رێ تێكچوونا كه‌ل و په‌لێن خوارنێ و ڤه‌خوارنێ ب تایبه‌تى (شه‌ربه‌تێن ب ده‌ستى دهێنه چێكرن و شریناهى ،گوشت ،به‌رهه‌مێن سپیاتى و ، ...هتد) و پێخه‌مه‌ت پاراستنا ساخله‌میا گشتى و ساخله‌میا روژیگرێن به‌رێز بریار هاته‌دان ئه‌ڤ رێنمایێن خوارێ دیار بیهێنه به‌لاڤ كرن بو جهێن گشتى و پێگرى پێ بهێته‌كرن هه‌ر جهه‌كێ نه پێگیر دێ كه‌ڤیته به‌ر یاسایا ساخله‌میا گشتى :
أ.شه‌ربه‌ت:
1. شه‌ربه‌تا ره‌ش یا (مێویژا) نابیت بهێته ئاماده‌كرن و فروتن ل هه‌مى جهێن گشتى و ب تایبه‌تى ل ته‌زیاتیا و ماركێت و و وكانا لێ لارى نینه شه‌ربه‌تا ره‌ش یاب تام و بویاغێن خوراكى(تعم و اسباغ الغزائیه)دهێته دروست كرن بفروشن.
2. دڤێت هه‌مى جهێن ته‌زیاتیا ئامیرێ پالاوتنێ (تصفیه)یێ ئاڤێ ب قه‌بارێن مه‌زن دانن بو جهێن خو ژ بو پالاوتنا ئاڤێ كو تێرا شویشتنا ئامانا و هه‌مى جورێن شه‌ربه‌تا و عه‌صیرا بكه‌ت.
3. ئه‌ڤ ئامیرێن پالاوتنێ دڤێت به‌رده‌وام كاركه‌ن داكو تافیلكرنا ئاڤێ ب شێوه‌یه‌كێ دروست بهێته كرن بو هه‌مى كارا و به‌رده‌وام فلته‌رێن وان بهێنه گوهارتن ل دویڤ قه‌بارێ كارى.
4. شه‌ربه‌ت دڤێت دناڤ ته‌زیكه‌را بهێته هه‌لگرتن و دانان و نابیت ب هیچ ره‌نگه‌كى ل سه‌ر ستێركا و ژده‌رڤه دوكانێ بهێنه دانان.
5. دڤێت یتنێ شه‌ربه‌ت بو ئێك ژور بهێته دروستكرن و ئاماده‌كرن و نابیت بمینت بو رۆژا دووێ و ئه‌گه‌ر ما دڤێت بهێته ژناڤبرن .
6. نابیت شه‌ربه‌ت بهێته دروست كرن ل سه‌ر عه‌ره‌بانا و سه‌رجهێ پیادێ (ره‌صیف) .
7. فێقى تایبه‌ت بو گفاشتنێ دڤێت دناڤ ته‌زیكه‌رادا (برادا) بهێته دانان پشتى شویشتنێ و زوهاكرن .
8. لارى نینه شه‌ربه‌ت ل دوكان و ماركێتا بهێته فروتن لێ دڤێت ژ جهه‌كێ ده‌ستویرداى ڤێ شه‌ربه‌تێ بینن بو رۆژانه و ئه‌گه‌ر ما دڤێت بهێته ژ ناڤبرن .
9. ئه‌گه‌ر شرینێن كارگه‌هێن پارێزگه‌ها دیتر یێن ژێر عیراقا فیدرال نه‌هێن باشتره وه‌ك (به‌قلاوه ، زه‌لابى ، شه‌ربه‌تا كیسكا ) .
شرینى و هه‌ڤیره‌كان :
1- نابیت هیچ جوره شرینیه‌ك بهێته ئاماده‌كرن ل جهێن نه‌ده‌ستویرداى تنێ بهێنه ئاماده‌كرن ل وان جهێن تایبه‌ت ب ئاماده‌كرنا شریناهیا و هه‌ڤیره‌كان كو ده‌ستویریێن ساخله‌میێ هه‌نه و لێبلێ كارگه‌ها ل سه‌ر هه‌مى شریناهیا بهێته جانان دگه‌ل به‌روارا چێكرنێ و ب سه‌رڤه چونێ .
2- نابیت ب هیچ ره‌نگه‌كى شریناهى (به‌قلاوه، زه‌لابى ، كونافه ........و هند ) بهێته فروتن ل سه‌ر عه‌ره‌بانا و سه‌ر جهێ پیادێ .
3- نابیت شریناهى بهێنه دانان ژ ده‌رڤه‌ى وان جهێن لێ دهێنه فروتن .
گوشت و به‌رهه‌مێن گوشتى :
1- ب هیچ ره‌نگه‌كى نابیت گوشت بهێته دانان ژ ده‌رڤه‌ى جامخانا .
2- پشتى ده‌مژمێر(12) ى نیڤرو دڤێت گوشت بهێته دانان دناف ته‌زیكه‌ران دا .
3- كه‌وال (ئاژه‌ل) بهێنه سه‌رژێكرن ژ ده‌رڤه‌ى سه‌ربرخانێ .
4- دڤێت هه‌مى له‌شێن ئاژه‌لى یێن دهێنه فروتن موهرا فیتنه‌ریێ ل سه‌ر هه‌بیت و دیاربیت كو ئه‌و ئاژه‌ل ده‌مێ سه‌رژێكرنێ یێ ساخله‌م بو.
خوارن و خوارنگه‌ه:
1- ئه‌و خارنگه‌ه كافیتریا و چایخانه یێن ل هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ شریناهیان دفروشن دڤێت هه‌مى شریناهێن وان دقالكێن تایبه‌ت دا بن و لێبلێ كارگه‌ه یێ دروست ل سه‌ر ڤان قالكا بیت و نابیت ژ ده‌رڤه‌ى جهێن خو دانن ، و نابیت خوارنێ و شریناهیا چێكه‌ن داكو كار تێكه‌ل نه‌بیت .
تێبینى :
1- دڤێت هه‌مى جهێن گشتى پێگریێ ب ڤان رێنمایێن ساخله‌میێ بكه‌ن و پاقژیا گشتى ب پارێزن و ئه‌و جهێن سه‌رپێچى هه‌بن دێ كه‌ڤنه به‌ر سزایێن یاسایێ .
2- به‌فرا كارگه‌هان نه یا گونجایه بو ڤه‌خوارنێ ، له‌وما بتنێ دڤێت بو ته‌زاندنێ بهێته بكارئینان.
3- لیژنێن دووڤچوونا (لیژنا بالا یا پاراستنا ساخله‌میا گشتى ل دهوكێ ول قه‌زایێن سه‌ر ب پارێزگه‌ها دهوكێ ڤه ، لیژنا دویڤچونا سه‌رپێچیا ل قائیمقامێن سه‌ر ب پارێزگه‌ها دهوكێ ڤه تیمێن زێره‌ڤانیا ساخله‌میێ ، تیمێن رێڤه‌به‌ریا ئاسایشا پارێزگه‌ها دهوكێ /هوبا ئابورى ) به‌رده‌وا دیڤ چونا ڤان رێنمایان بكه‌ن ل ناف بازارى و ل كولانێن باژێرى ژبو پاراستنا ساخله‌میا گشتى و جهێن سه‌رپێچ كار بهێنه سزادان و ل دویف یاسا ساخله‌میا گشتى .
ئه‌ڤ مالپه‌ره فرێکه
